Zo zet je de Bee-Bot wél goed in – Programmeren in de kleuterklas

Veel leerkrachten in de onderbouw zijn gek op de Bee-Bot. Het is een leuke robot waar je snel mee uit de voeten kan. En daar schuilt ook gelijk het gevaar. Leerkrachten zeggen: Wij hebben de Bee-Bot, dus wij doen aan programmeren. Maar is dat wel zo? Vaak worden met de Bee-Bot taal of rekenactiviteiten gedaan en zie ik dat kleuters de basis van het programmeren van de robot al lang onder de knie hebben.  Hierdoor ligt de nadruk van de activiteit helaas niet op het uitbreiden van kennis en vaardigheden van het programmeren, maar zijn ze simpelweg alleen bezig om de  taal- en rekenkennis verder te ontwikkelen. In dit artikel geef ik tips om de Bee-Bot wel goed in te zetten in de klas, kinderen uit te dagen en leg ik uit hoe je deze robot onderdeel wordt van de leerlijn programmeren.

Deze blog is mede mogelijk gemaakt door ‘De Rekenwinkel’.

Wat is de Bee-Bot?

De Bee-Bot is een kindvriendelijke robot in de vorm van een bij. Kinderen kunnen de robot bedienen met de zeven knoppen op zijn rug. Om van punt A naar punt B te komen moet hij de Bee-Bot van tevoren de juiste commando’s geven. Bijvoorbeeld twee stappen vooruit, een keer naar 

In deze video leg ik uit hoe de Bee-Bot (versie 2019) werkt:

Klik hier om je te abonneren op mijn YouTube kanaal en mis geen video meer.

Als kleutermeester vind ik het erg belangrijk dat er op een goede manier aandacht besteed wordt aan het leren programmeren in de onderbouw. Veel leerkrachten zijn gestart met programmeren door laagdrempelig in te stappen met de Bee-Bot. Ik vind het jammer dat de Bee-Bot op veel scholen gebruikt wordt als leuke werkvorm. Ik wil laten zien dat programmeren meer is dan een robot naar een plaatje laten rijden.

In deze video leg ik uit hoe jij de Bee-Bot goed kunt inzetten in de klas

Klik hier om je te abonneren op mijn YouTube kanaal en mis geen video meer.

Leerlijn Programmeren

Elke school moet zeker een duidelijk leerlijn programmeren hanteren, waarin de Bee-Bot een rol speelt. Een leerlijn programmeren zorgt ervoor dat de leerkracht weet wat de leerlingen in een leerjaar moeten gaan leren en geeft hou vast om activiteiten met en zonder robot in te plannen. Maar hoe kom je aan een leerlijn? Een leerlijn die ik zou aanraden is die van FutureNL. Een compleet uitgewerkte leerlijn programmeren voor groep 1 t/m 8 met concrete doelen inclusief gratis lessen voor op het digibord.https://futurenl.org/leerlijn-digitale-geletterdheid/

Leren door te ervaren

Start het programmeren niet met een robot, maar laat kinderen eerst ervaren hoe het is om geprogrammeerd te worden. Kleuters leren door te doen en daar is programmeren uitermate geschikt voor. Dus een kind speelt de ‘Bee-Bot’ en de ander geeft opdrachten zoals ga naar links en zet drie stappen vooruit. Zorg voor een speelveld voor de kinderen; leg hoepels in het speellokaal of teken een raster op het schoolplein. Kinderen kunnen zo een route neerleggen met pijlen en deze volgen. Het is een soort speurtocht. Zo maken ze kennis met de principes van het programmeren. Pijlen voor deze opdracht kun je gratis downloaden van levendprogrammeren.nl of teken je eigen opdrachtkaarten.

Meer dan pijltjes

Programmeren komt vaak neer op pijlen neerleggen of intoetsen, maar wist je dat opruimen ook programmeren kan zijn? Als jij instructies geeft aan de kinderen over het opruimen van de materialen in een bepaalde volgorde, dan ben je ook al met programmeren bezig. Of laat kinderen functioneren als robot tijdens het eten en drinken. Dit doe je meestal met een liedje, maar stel voor om dit nu ook met opdrachten te doen. Eerst de tas pakken, daarna de tas open maken. Je leert de kinderen dat je elke stap heel precies moet omschrijven. Je kunt als de tas dicht is nog niet je beker pakken. Laat de kinderen daarna de opdrachten benoemen die ze moeten uitvoeren op te gaan drinken. Je bent zo spelenderwijs bezig met programmeren. Je leert flexibel om te gaan met de leerlijn programmeren en je ziet dat het eigen helemaal niet moeilijk is. Ga nu zelf op zoek naar programmeer activiteiten die je zo kunt toepassen in de klas. Kijk bijvoorbeeld naar je materialen in de klas, spellen uit de kast of naar dagelijkse routines. 

Programmeren zichtbaar maken

Zodra de kinderen de basis te pakken hebben, kun je Bee-Bot introduceren. Geef korte en duidelijke instructies over de Bee-Bot in de kring. Daarna kunnen kleine groepjes kinderen ermee aan de slag. Loop steeds langs en controleer of de kinderen de opdracht hebben begrepen. Hoe concreter de opdracht, hoe beter de kinderen ermee uit de voeten kunnen. Start met eenvoudige opdrachten op een Bee-Bot mat. 

Het is altijd goed om aan te sluiten bij je thema, maar daar ligt ook het gevaar. Koppel altijd een programmeerdoel en een doel voor een ander vak aan een opdracht. Vergeet je een van de twee dan is de context weg en zal de les een stuk minder uitdaging bieden voor de kinderen. 

Van links naar rechts

Zodra de opdrachten ingewikkelder worden, is het belangrijk om zichtbaar te maken wat de kinderen aan het doen zijn. De kinderen programmeren de Bee-Bot met de pijlen op zijn rug. Je ziet alleen niet wat je geprogrammeerd hebt en dat is erg lastig als je een fout maakt. Daarom ga je dit programma zichtbaar maken. Laat de kinderen eerst de route van de Bee-Bot bepalen en neerleggen met pijlen. Dit kan met de pijlen van levendprogrammeren.nl of met de kaarten die bij de Bee-Bot startersset horen. De eerste stap is dat de kinderen de kaarten met de pijlen op de Bee-Botmat neerleggen. Dit is eenvoudiger dan de kaarten naast elkaar plaatsen. Het is dan een speurtocht voor de Bee-Bot. De kinderen pakken een kaart op en toetsen dan de juiste pijl in op de Bee-Bot.

Blue-Bot
De Blue-Bot is de duurdere versie van de Bee-Bot. Deze robot heeft als toevoeging dat je hem kan programmeren met een app of de tactiele rails. Dit heeft zeker een meerwaarde, omdat inzichtelijk wordt wat je hebt geprogrammeerd en waar eventueel de fout in de code zit. Mocht je dus budget over hebben dan is het aanschaffen van een blue-bot zeker de moeite waard.

Doelen voor het programmeren

Als ik bezig ga met programmeren in mijn klas hou ik altijd twee doelen in gedachten. Ik wil kinderen leren om een code zo kort mogelijk op te schrijven. Hoe minder code je gebruikt, hoe minder fouten je kunt maken. Dit kan onder andere door cijfers voor de pijlen te schrijven. 

Nog belangrijker is dat kinderen leren van hun eigen fouten en dat ze de kans krijgen om hun eigen fouten op te sporen. Zo leren ze dat ze nauwkeurig moeten werken en dat het niet erg is als je fouten maakt, maar dat je ze wel zelf moet oplossen. 

Einddoel afspreken

Het is goed om als school af te spreken wat je tussendoelen en einddoelen zijn voor het programmeren. Wat moeten kinderen kunnen aan het eind van de basisschool? Beheersen de kinderen een echte programmeertaal? Dit zijn vragen die je moet kunnen beantwoorden, want zo hou je overzicht en zijn de doelen voor iedereen duidelijk. Voor de onderbouw is het een mooi doel wanneer kinderen de Bee-Bot kunnen laten rondrijden en daarbij geef je de Bee-Bot een speciale opdracht. Bijvoorbeeld de Bee-Bot mag alleen naar rechts draaien of de Bee-Bot mag steeds maar een stap vooruit en moet dan weer een bocht maken. 

Tenslotte kennen wij allemaal het kind die de Bee-Bot feilloos kan besturen en die niet meer uit te dagen lijkt. Deze kinderen kun je uitdagen door opdrachten te laten bedenken voor de rest van de klas inclusief eigen creaties. Laat het kind programmeeropdrachten bedenken die andere kinderen kunnen oplossen.

Je kunt deze kinderen allerlei materialen geven zoals de Bee-Bot local area set of gewoon kapla blokjes. Hiermee kunnen ze een eigen wereld of spel creëren. Je kunt de Bee-Bot op deze manier ook onderdeel maken van je verteltafel, maar bedenk altijd wat je de kinderen wil leren op het gebied van programmeren. 

Dus kijk samen met je onderbouwcollega’s naar jullie aanbod met de Bee-Bot. Schrijf concrete doelen op uit de leerlijn programmeren en bied deze aan tijdens een werkvorm met de Bee-Bot. Zo zorg je ervoor dat je aanbod uitdagend is en kinderen goed voorbereid zijn op hun toekomst. 

10 tips om kinderen beter te leren programmeren:

Klik hier om je te abonneren op mijn YouTube kanaal en mis geen video meer.

Tip 1: Start niet met een robot, maar laat kinderen met hun hele lijf ervaren wat programmeren is. Dit noem je unplugged (zonder computers) en kun je heel eenvoudig doen in de gymzaal of op het plein.

Tip 2: Kijk in je kasten, je hebt al veel materialen waar je mee kunt programmeren. Denk aan ontwikkelingsmateriaal of smart games waarmee ruimtelijk inzicht wordt geoefend.

Tip 3: Gebruik een leerlijn programmeren voor de hele basisschool. Stichting FutureNL heeft een gratis leerlijn digitale vaardigheden op hun website staan. https://futurenl.org/leerlijn-digitale-geletterdheid/

Tip 4: Koppel een taal- of rekendoel aan een programmeerdoel voor een opdracht voor de Bee-Bot. Op deze manier zorg je ervoor dat de kinderen steeds beter kunnen programmeren.

Tip 5: Help kinderen naar het volgende niveau van programmeren. Wanneer je een robot inzet is het belangrijk dat je weet hoe je kinderen naar een volgend niveau kan helpen. Voor een uitwerking hiervan kun je kijken op: https://www.onderwijsmetstijl.nl/wetenschap-en-techniek-basisonderwijs/bee-bot/

Tip 6: Schaf matten aan die aansluiten bij je thema.

Download mijn toffe matten uit mijn shop of bestel een stoffen mat bij De Rekenwinkel.

https://www.derekenwinkel.nl/programmeren-en-robots/bee-bot/bee-bot-piraten-mat-van-stof.html

Tip 7: De Bee-Bot app is een gratis app om kennis te maken met Bee-Bot opdrachten. Een laagdrempelige manier om te oefenen met verschillende opdrachten.

https://apps.apple.com/nl/app/bee-bot/id500131639

Tip 8: Osmo coding is een aanrader voor iedereen die kinderen nog meer wil uitdagen met programmeren. Door een spiegel op de iPad te plaatsen kun je voor de iPad spelen en het figuur op het scherm programmeren. 

Tip 9: Scratch jr. is mijn favoriete gratis programmeer app. Je programmeert je eigen verhaal. Kijk voor opdrachten kaarten voor deze app op https://kinderenlerenprogrammeren.wordpress.com/zelf-coderen-app-store/scratch-jr/

Download scratch jr: https://apps.apple.com/nl/app/scratchjr/id895485086

Tip 10: Meld je aan voor de Digi-doener. Elk week een gratis les in je mailbox waarin je werkt aan digitale vaardigheden. https://futurenl.org/digi-doener

Bee-bot matten van Meester Sander

Omdat ik vind dat alle materialen in de klas zoveel mogelijk moeten aansluiten bij het thema in de klas, ontwerp ik nu mijn eigen bee-bot matten. Bij de mat ontvang je ook een jasje voor de Bee-bot, zodat je deze eenvoudig kan aanpassen aan je thema. Super leuk en eenvoudig. Bestel ze direct hieronder als digitale download.

Meer lezen over de Bee-Bot:

https://www.onderwijsmetstijl.nl/wetenschap-en-techniek-basisonderwijs/bee-bot/

https://www.wetenschapsknoop.amsterdam/wp-content/uploads/les-bee-bots.pdf

https://klasvanjuflinda.nl/recensies/educatief-speelgoed/16651/bee-bot-lessuggesties/http://www.toekomstklas.nl/uploads/7/4/0/8/74085041/zoemen_met_de_bee-bot.pdf

Lees ook: Rekenwinkel Magazine #1: Robotica

https://www.flipsnack.com/derekenwinkel/rekenwinkel-magazine-1-robotica/full-view.html